Zbliża się finisz wakacji, więc spieszę przypomnieć, że w numerze lipcowo-sierpniowym Kalejdoskopu ukazał się mój kolejny tekst, już pięćdziesiąty piąty. Wspominam w nim przedwcześnie zmarłego, niezwykle utalentowanego artystę Adriana Madeja oraz sygnalizuję różnicę zdań w komiksowej branży na temat sztucznej inteligencji.
KKK 27 Artbook. 30 lat z KKKomiksem - to specjalna antologia przygotowana - jak słusznie sugeruje tytuł - z okazji 30-lecia Krakowskiego Klubu Komiksu. Jan Korczyński - pomysłodawca i realizator tego przedsięwzięcia (podobnie jak poprzednich okolicznościowych publikacji związanych z KKK) zaprosił mnie i Roberta Trojanowskiego do przygotowania rocznicowego materiału. Nie trzeba było długo nas namawiać - zrobiliśmy dwuplanszową historyjkę, w której Pik i Robi stanęli oko w oko ze Strainem, jednym z najbardziej rozpoznawalnych bohaterów komiksowego Krakowa. Dołożyliśmy do tego rysunkowe życzenia. A sam artbook prezentuje się okazale - mieści sporo ponad setkę świetnych ilustracji przygotowanych przez śmietankę polskich twórczyń i twórców komiksowych. Całość wydał Ongrys.
A tu cały komiks w pełnej krasie:
Maj 2024 roku odchodzi właśnie w przeszłość, warto więc odnotować, że w piątym tegorocznym numerze Kalejdoskopu ukazał się mój kolejny tekst. Napisałem w nim o bardzo drogim zeszycie z przygodami Supermana, o podrabianiu rysunków uznanych polskich twórców komiksu i próbach zarabiania na tym pieniędzy oraz o nominacji dla historii obrazkowej do nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego.
Nie mogłem nie przygotować eMeFKi News na Festiwal Komiksowa Warszawa, skoro się na niego wybierałem. Dzięki temu trzeci już numer w tym roku ujrzał światło dzienne. Na lamach info o plakacie 35. MFKiG, jeszcze jedno wspomnienie o Adrianie Madeju, przypomnienie o czterech konkursach towarzyszących MFKiG oraz garść bieżących wieści z komiksowej Łodzi.
Druga eMeFKa w tym roku jest jednocześnie sześćdziesiątą, jaką udało mi się przygotować od 2002 roku. Nie było jednak świętowania jubileuszu - prawie cały numer poświęciłem przedwcześnie zmarłemu, znakomitemu twórcy komiksów Adrianowi Madejowi. Trudno pogodzić się ze śmiercią tak utalentowanego człowieka, w dodatku kogoś znajomego. Spotykaliśmy się od czasu do czasu przy komiksowych okazjach - kiedyś o wiele częściej, ostatnio rzadziej, ale i tych okazji nie było już tyle co wcześniej. Ostatni raz rozmawialiśmy w październiku ubiegłego roku podczas otwarcia Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej. Niewiarygodna to strata dla polskiego komiksowego świata.
Do kwietniowego Kalejdoskopu napisałem tekst o powiązaniach kontynuacji przygód Kajka i Kokosza z Łodzią, a dokładnie rzecz ujmując - ze znakomitym rysownikiem Sławkiem Kiełbusem. A także o tym, jak to było z tą kontynuacją oraz o premierze Powrotu Milusia w Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej.
Pierwsza eMeFKa News w tym roku stała się faktem. Ruszyliśmy w Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej z comiesięcznymi klubami dyskusyjnymi "Łódź pełna komiksu". A może by tak wzbogacić spotkania eMeFKą? - pomyślałem. I wprowadziłem pomysł w życie. Niestety, dopiero od drugiej edycji klubowych spotkań, ale z postanowieniem, aby udawało się szykować kolejne numery regularnie. W składzie redakcji pojawiły się zupełnie nowe osoby z CKNI, wnosząc świeżość i odmianę. Miłej lektury.
Seria XIII kończy w tym roku 40 lat. Cóż za piękny, okrągły
jubileusz! Jak dobrze uczcić taką rocznicę? Na przykład namawiając pomysłodawcę
cyklu Jeana Van Hamme’a, aby napisał kilka krótkich opowiastek i dać je do
narysowania grupie uznanych na rynku frankofońskim autorów. I właśnie taką
receptę zrealizowało wydawnictwo Dargaud. Na początku roku ukazał się, jako 14
odsłona cyklu XIII Mystery, album zatytułowany Traquenards et Sentiments. Scenariusze
van Hamme’a zrealizowali Youri Jigounov, Joël Callède, Philippe Xavier, Alain
Henriet, Gontran Toussaint i Mikaël.
Mamy więc pierwszy przypadek w serii XIII Mystery, że album
nie traktuje o jednej konkretnej postaci, lecz dotyka różnych wątków sagi. Van
Hamme w swoich krótkich opowiastkach zastanawia się a to nad tym, w jakich
okolicznościach Eleanor Davis-Brown (agentka XX) została zdemaskowana. Albo nad
tym, czy XIII dowie się więcej o swojej przeszłości po rozmowie ze starym
przyjacielem ze studiów (i czy rzeczywiście ów student jest tym, za kogo się
podaje).
Album zamyka kilka plansz stworzonych w hołdzie agentowi nr XIII. Wśród zaproszonych gości znaleźli się Enrico Marini, Éric Henninot, Alcante, Boucq, Richard Guérineau, Dominique Bertail, TaDuc, Olivier Grenson, Colin Wilson, Jean-Pierre Pécau i Corentin Rouge.
Pierwszy tom serii XIII zatytułowany Le jour du soleil noir
(czyli Dzień czarnego słońca) ukazał się we wrześniu 1984 roku, oczywiście
nakładem Dargaud. W Polsce album najpierw wydała Korona w roku 1991, a dziewięć
lat później jeszcze raz Siedmioróg, który przejął serię, bo Korona nie
udźwignęła tematu. Gdy odpuścił Siedmioróg, pojawił się Egmont. A po Egmoncie -
Taurus Media. Seria przechodziła z rąk do rąk i chwała każdemu z wydawców, że
podejmował trud kontynuacji – zwłaszcza ukłony dla Taurusa, który do mniej
więcej 2019 roku niemal nadążał za oryginalnymi wydaniami. Niestety, najpewniej
wskutek pandemii i być może zbyt niskiej sprzedaży serii, wydawnictwo przestało
publikować kolejne tomy. Doskonale rozumiem prawa rynku i opłacalności –
niemniej mam nadzieje, że za czyjąś sprawą dogonimy oryginalną serię. A braków
już się trochę zrobiło.
W serii zasadniczej polski czytelnik jest do tyłu o pięć albumów:
The XIII History (tom 25), 2132 metres (tom 26), Memoire rechargee (tom 27) i Cuba,
ou tout a commence (tom 28). Ponadto ukazał się też specjalny album 13bis - L’enquete
– Deuxieme partie, będący uzupełnieniem tomu 13.
Jeśli chodzi o cykl XIII Mystery, to straty są mniejsze, o
co zadbał Taurus Media. Tu brakuje nam albumów nr 12 - Alan Smith, nr 13 –
Judith Warner oraz wspomnianego już Traquenards et Sentiments. Niestety,
Belgowie nie ucinają zbyt szybko głów kurom znoszącym złote jaja, dlatego
rozpoczęli wydawanie jeszcze jednej serii pobocznej - XIII Trilogy. Nie wiem,
czy to będzie tylko jedna trylogia, czy tez jest ich w planach więcej, ale ta
pierwsza opowiada o dzieciństwie i młodości major Jones. Premierowy tom nosi
tytuł Jones: Azur Noir.
Na początku roku, przy okazji rozpoczęcia obchodów 40-lecia serii i wydania Traquenards et Sentiments, Dargaud przedstawiło najbliższe plany związane z XIII. W czerwcu do księgarń trafić ma drugi tom XIII Trilogy - Jones: Rouge Alcatraz, a w październiku 29 album serii zasadniczej - Moscow – spaso house. Nie podano jeszcze daty ukazania się trzeciej części opowieści o major Jones, ale ma ona nosić tytuł Jones: La danse du soleil.
A co w Polsce? Podczas 34. MFKiG Egmont zapowiedział wznowienie
serii w postaci wydań zbiorczych. W tym roku ukazać się mają trzy takie
integrale. Co niestety, na razie nie wróży zbyt dobrze w kontekście brakujących
albumów. Dargaud opublikowało jak dotąd pięć integrali (notabene wypuszczonych na
rynek z okazji… 30 urodzin XIII), zawierających tomy 1-19 (domyślam się, że o
ile w integralu numer cztery jest album XIII – Dochodzenie, o tyle tego
dodatkowego 13bis już tam nie uświadczymy). Chyba, że wydania zbiorcze na
polski rynek będą przygotowywane w inny sposób - wszak znamy publikacje
zbierające po 2 lub 3 tomy głównej serii. Wszystko wyjaśni się po ukazaniu się
nad Wisłą pierwszego integrala.
Na koniec, dla porządku i przypomnienia: serię XIII stworzyli
Jean Van Hamme (scenariusze tomów 1-19) oraz William Vance (narysował tomy 1-17
i 19). Za tom 18 graficznie odpowiada Jean Giraud. Od tomu 20 za serię zabrali się scenarzysta Yves Sente i rysownik Youri Jigounov.
Poprzednie wpisy dla fanów XIII: pierwszy, drugi, trzeci, czwarty i piąty.
Do lutowego Kalejdoskopu, który ukazał się w odświeżone graficznie formie i zmienionym formacie, napisałem o dwóch ważnych komiksowych jubileuszach czekających nas w tym roku. Jeden to 50. rocznica publikacji pierwszego komiksu Szarloty Pawel z Kleksem, Jonką i Jonkiem. Drugi - 25-lecie pojawienia się na rynku premierowego numeru jednego z najważniejszych polskich magazynów komiksowych - Produktu. Zachęcam do świętowania!
 |
| 34. MFKiG (fot. Dariusz Kulesza) |
Wiele wydarzyło się w ubiegłym roku – zarówno rzeczy niebagatelnych jak i tych trochę już rutynowych i spodziewanych. Każda była jednak ważna na swój sposób i – skoro styczeń – czas na ich zebranie i podsumowanie.
 |
| Na budowie CKNI - marzec 2019 |
 |
| Na budowie CKNI - marzec 2019 |
Numero uno za rok 2023 w moim zawodowym życiu to ukoronowanie kilku lat ciężkiej pracy i otwarcie Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej. Wstęgę przed wejściem do budynku oficjele przecięli 6 października, a dzień później każdy chętny mógł przyjść i ocenić, czy efekt naszych trudów i zaangażowania jest czegoś wart. Po trzech miesiącach działania CKNI mogę ostrożnie postawić tezę, że chyba udało nam się stworzyć coś oryginalnego, niepowtarzalnego nie tylko w skali krajowej oraz też atrakcyjnego dla zwiedzających – tym bardziej, że choć wcale nie dysponowaliśmy zbyt dużą przestrzenią, to i tak udało nam się zmieścić więcej, niż można się było spodziewać. O tym, czym się przy powstawaniu centrum zajmowałem, napisałem w jednym z wcześniejszych wpisów.
Druga sprawa to dwie premierowe publikacje. O nich też już na blogu pisałem, więc teraz tylko tak dla przypomnienia – po pierwsze zbiór moich tekstów zatytułowany Komiksowy kalejdoskop. Historie obrazkowe w Polsce w XXI wieku. Osiemdziesiąt artykułów dotyczących współczesnego komiksu polskiego i komiksu w ogóle, ale ukazanego przez pryzmat krajowy. A po drugie – antologia w zasadzie wszystkich komiksów z przygodami Pika i Robiego. Tom nosi tytuł Pik i Robi. Awanturki profesorków, a wydało go, podobnie jak wspomnianą wyżej książkę, koluszkowskie Wydawnictwo Kurc.
Przy okazji pracochłonnego finiszu prac nad
CKNI, udało się po raz kolejny zorganizować Międzynarodowy Festiwal Komiksu i
Gier. Jego 34. edycja odbyła się w dniach 7-8 października i chyba nie skłamię,
jeśli napiszę, że przygotowaliśmy ciekawy program i trzeba było się naprawdę
postarać, aby poczuć nudę i nie znaleźć dla siebie nic ciekawego. Tradycyjnie
przy okazji festiwalu. oprócz ułożenia programu, koordynowałem dwa konkursy,
zredagowałem informator oraz zasiadłem w jury wybierającym najlepszy polski
komiks.
 |
| Komiksowe podsumowanie w Domu Literatury (fot. Katarzyna Świętochowska) |
 |
| "Piątkowe spotkanie z komiksem" w Krakowie (fot. Katarzyna Świętochowska) |
Działania mniejszego kalibru, ale wcale nie
mniej istotne to m.in. styczniowa pogadanka z Magdaleną Lachman i Marcinem Bałczewskim
w Domu Literatury, podsumowująca rok 2022 w komiksie oraz ponowne jurorowanie w
konkursie dziecięcym organizowanym przez Europejskie Centrum Bajki w Pacanowie (wspólnie
z Robertem Trojanowskim i Rafałem Szłapą) – a co za tym idzie poprowadzenie
warsztatów podczas lutowego 14. Festiwalu Gier i Komiksów dla Dzieci. Jak niemal
co roku poprowadziłem warsztaty komiksowe w łódzkim Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym
Nr 3. Wiosną z przyjemnością oddałem głosy typując laureatów do nagród Orient
Mena przyznawanych na Festiwalu Komiksowa Warszawa. Udało mi się też na ten
festiwal dojechać i opowiedzieć o CKNI oraz o niewydanej wtedy jeszcze książce
Komiksowy kalejdoskop. W czerwcu, w teorii i praktyce bawiłem się komiksem z uczniami
łódzkiego 23 Liceum Ogólnokształcącego. Natomiast pod koniec sierpnia podczas
Światowego Dnia Publicznego Czytania Komiksów odbyłem przemiłą rozmowę z Tomaszem
Leśniakiem (już w murach niemal gotowego centrum). Poza tym dałem się przepytać Kamilowi
Śmiałkowskiemu w audycji „Centralnie o komiksie”, jurorowałem w konkursie
komiksowym Domu Literatury, a późną jesienią odwiedziłem krakowską Artetekę,
aby odpowiedzieć na szereg pytań Janka Sławińskiego podczas kolejnego „Piątkowego
spotkania z komiksem”.
Publikacje. Do magazynu Kalejdoskop napisałem kolejnych dziewięć tekstów! Lubię to! Przygotowałem aż trzy numery zina eMeFKa News! Lubię to! Jeden na Złote Kurczaki, drugi na Festiwal Komiksowa Warszawa (co oznacza, że obydwa wydarzenia odwiedziłem), a trzeci miałem rozdawać na Niech Żyje Komiks!, ale nie udało mi się ostatecznie dotrzeć na imprezę do stolicy. W świat poszły PDF-y, ale trochę egzemplarzy na papierze też trafiło do czytelników. W ubiegłym roku po raz kolejny Pik i Robi trafili na łamy magazynu AKT. Z nieukrywaną przyjemnością napisałem też tekst do folderu towarzyszącego ekspozycji Michała Arkusińskiego.
Cieszę się, że udało nam się otworzyć centrum (ekipa CKNI jest wielka!), że mam wreszcie na swoim koncie książkę z prawdziwego zdarzenia (dzięki Jarku i Bartku). Dziękuję Robiemu za wspólną pracę nad Awanturkami profesorków. Dziękuję wszystkim, którym w ubiegłym roku przyszło ze mną współpracować przy różnych okazjach. I dziękuję Kasi za wszystko! Ewie i Jakubowi też! A teraz już idę pisać dalej scenariusz.
